Uraz mintzatuz, irakitean karbonato-zarakarra eratzeko duen gaitasunaren neurria, edo xaboiak aparra eratzea eragozteko duen gaitasunaren neurria. Gogortasuna zehazteko, uretan disolbatutako kaltzio- eta magnesio-ioien kontzentrazioa neurtzen da.
Mineralek azalaren urradurarekiko agertzen duten erresistentzia (H batez adierazten da). Mineral bat beste bat baino gogorragoa da lehendabizikoak bigarrenean marra egin badezake. Gogortasuna neurtzeko, Mohsek hamar mineraleko eskala proposatu zuen, gogortasun txikienetik handienera ordenaturik: talkoa (H=1), igeltsua (H=2), kaltzita (H=3), fluorita (H=4), apatitoa (H=5), ortoklasa (H=6), kuartzoa (H=7), topazioa (H=8), korindoia (H=9) eta diamantea (H=10).