ardatz
- 1. Geol.
Egitura-geologian, bere buruarekiko paraleloen bidez edozein tolesen forma adierazten duen lerroa. Toles ororen formaren adierazgarria da.
Egitura-geologian, bere buruarekiko paraleloen bidez edozein tolesen forma adierazten duen lerroa. Toles ororen formaren adierazgarria da.
Irudi geometriko baten edo gorputz baten deskribapena egiteko erreferentetzat erabiltzen den zuzen orientatua.
Koordenatu-sistema batean puntu bat kokatzeko erabiltzen diren erreferentzia-zuzenetako bakoitza.
Piezei barne-haria emateko ebaketa-erreminta. Fresa-mota bat da; bera baino txikiagoa den zulo batean sartzean, fresaren hortzek txirbila harrotuz sortzen dute hariaren profila zuloaren gainazalean. Barne-haria egiteko, eskuzko lanetan hiru iraganaldi egin ohi dira, hiru ardatzeko sorta bat erabiliz: lehenengoa, arbastatzekoa, konikoa da luzeraren lehenengo bi herenetan; bigarrena edo ertaina zabalagoa da, eta lehenengo herenean baino ez da konikoa; hirugarrena, akabera ematekoa, zilindrikoa da. Nolanahi ere, makinaz ere egin daiteke hariztaketa ar bakarra erabiliz.
Pieza zirkularra, eskuarki zilindrikoa, haren inguruan biratzen den gurpil edo engranaje baten edo batzuen euskarria eta gidaria. Ardatza finkoa izan daiteke, hau da, biratzen ez dena; halakoetan, errodamendu edo abatz bat ezartzen da gurpilaren edo dena delako piezaren erdialdean, eta, hari esker, gurpila ardatzaren inguruan bira daiteke ardatza geldirik dagoela. Baina ardatza birakaria ere izan daiteke; orduan, gurpila ardatzean finkatzen da, eta gurpil-ardatz multzoa batera biratzen da. Halakoetan, ardatzari eusten dioten puntuetan errodamenduak edo zorroak ezartzen dira.
Pieza zilindrikoa, eskuarki metalezkoa, luzera diametroa baino zenbait bider handiagoa duena, biraketa-higidura hartzeko (ardatz eragina) edo transmititzeko (ardatz eragilea) erabilia.
Dolareetan eta prentsetan, zapaltzen duen pieza gorantz eta beherantz mugitzen duen torlojua.