solución

1. Kim.
sin. disolución

Normalean likido den ingurune batean, solido, likido edo gas baten nahaste homogeneoa, osagai desberdinen arteko molekula-mailako elkarrekintzan oinarritua.

2. Mat.

Problema baten, batez ere ekuazio baten, baldintzak betetzen dituen aldagai ezezagunaren balioa edo balio-multzoa.

1. Kim.
Normalean likido den ingurune batean, solido, likido edo gas baten nahaste homogeneoa, osagai desberdinen arteko molekula-mailako elkarrekintzan oinarritua.

Disoluzioa Edit

Egilea: Nestor Etxebarria

DISOLUZIOA

Disoluzioak oso ohikoak dira naturan, eta ezinbesteko garrantzia dute bizitzaren prozesuetan, zientzia- zein industria-arloan. Gorputzean dauden jariakin guztiak disoluzioak dira, eta horietan gertatzen diren kontzentrazio-aldaketek giza osasunari buruzko informazio asko eskaintzen diete sendagileei.

Hauspeakinik ez duen substantzia puruen nahaste homogeneo gisa definitzen da disoluzioa. Disoluzioak disolbatzaileaz eta solutu bakarraz edo gehiagoz osatuta daude. Disolbatzailea solutuak disolbatzen diren ingurunea da, eta kantitate handienean agertzen den espeziea da. Solutuak kantitate txikienean agertzen diren substantziak dira, eta horien partikulak, oro har, ioiak edo molekulak dira. Adibidez, kafe bat prestatzen dugunean, kafea eta azukrea solutuak dira eta ura, berriz, disolbatzailea.

Disolbatzailearen izaeraren arabera, solido-, likido- eta gas-disoluzioak ditugu, nahiz eta ohikoenak disolbatzaile likidoarekin izan. Itsasoko ura likido-disoluzioaren adibide da, non disolbatzailea ura den (likidoa) eta solutuak hainbat motatako gatzak (solidoak) eta gasak diren. Airea, bestalde, konposizio aldakorra duen gas-disoluzioa da, eta altzairua, hainbat metalen solido-disoluzioa.

Substantzia bat disolbatzaile batean disolbatzean, erreakzio kimikoa gerta daiteke edo ez. Hala, sodio metala uretan disolbatzen denean, erreakzio kimikoa gertatzen da, eta sodio ioia, hidroxilo ioia eta hidrogeno gasa eratzen dira. Horrenbestez, ura (disolbatzailea) lurruntzen denean, sodio hidroxido solidoa lortzen da. Sodio kloruroa uretan disolbatzean, ostera, ez da erreakzio kimikorik gertatzen, ioiak hidratatu eta disolbatu egiten baitira. Disoluzio horretako ura lurruntzen denean, sodio kloruro solidoa lortuko dugu berriro ere.

Solutua disolbatzailean disolbatzea eragiten duten elkarrekintza garrantzitsuenak hauek dira: solutu-solutu elkarrekintzak, disolbatzaile-disolbatzaile elkarrekintzak eta disolbatzaile-solutu elkarrekintzak. Hirugarrenaren indarra beste biena baino handiagoa denean, disoluzio-prozesua faboratuta dago. Indar horri prozesu horretan gertatzen den entropiaren (desordenaren) handitzea ere gehitzen zaio, eta disoluzio-prozesua areagotzen da.

Kasu askotan, ezinbestekoa izaten da (edo garrantzitsua gutxienez) disoluzioan solutuaren zer kantitate dagoen jakitea. Solutuak disoluzioan duen kantitatea adierazteko, kontzentrazio terminoa erabiltzen da. Kontzentrazioa adierazteko, aukera bat baino gehiago ditugu: molartasuna (disolbatzaile-litro bakoitzeko solutu-mol kopurua), molaltasuna (disolbatzaile-kilogramo bakoitzeko solutu-mol kopurua), frakzio molarra (solutu-mol kopurua mol-kopuru osoarekiko), ehunekoa (solutuaren masa masa osoarekiko).

Nolanahi ere, disolbatzailearen kantitate finko batean gehienez disolba daitekeen solutuaren kantitatea mugatua da. Kontzentrazio maximo hori duen disoluzioari disoluzio ase deritzo; hots, nahiz eta solutu gehiago gehitu disoluzioari, disolbatzailea ez da gai izango solutu hori disolbatzeko, eta, ondorioz, ez dugu nahaste homogeneoa izango, ez dugu disoluzioa izango. Kontzentrazio horri disolbagarritasun deritzo, eta disolbatzailearen izaeraren eta solutuaren izaeraren menpekoa izango da (hau da, elkarrekintzen menpekoa). Dena den, kontuan hartu beharrekoa da solutu bat baino gehiago nahasten direnean, solutu bakoitzaren asetze-kontzentrazioak aldatu egingo direla, eta solutuen izaeraren eta kontzentrazio osoaren menpekoak izango direla.

Bestalde, disoluzio-prozesuak badu inguruko baldintzen menpekotasunik. Besteak beste, tenperatura eragin handiko faktorea da; disoluzio-erreakzio exotermikoa (disoluzio-prozesuan beroa askatzen denean) edo endotermikoa (disoluzio-prozesuan beroa kontsumitzen denean) den, tenperatura-igoerak disoluzio-prozesuaren alde edo aurka egingo du, hurrenez hurren. Aintziren edo erreken kutsadura termikoa deritzon horretan, tenperaturaren eragina nabaria da; izan ere, industrietako hondakin-urak bero ateratzen direnean, oxigenoaren disolbagarritasuna gutxitu egiten da uretan, eta, horren ondorioz, ur horiek ez dira bizitzeko egokiak.

Presioari dagokionez, solutu solidoen eta likidoen kasuan ez du berebiziko garrantzirik, baina oso garrantzitsua da solutuak gasak direnean. Hala, disolbatzaile likidoaren gainean dagoen gasaren presioa handitzean, gas horren disolbagarritasuna handitu egiten da.